آبنما و حوضچه

در معماری ایرانی، آبنما به عنوان یکی تکنیک های زیباسازی فضاهای داخلی و میادین شهر است. از آبنما و حوضچه برای باغ ها، کاخ ها و منازل اعیانی استفاده می شود که در ابعاد کوچک ساخته می شوند و صرفاً جنبه زیبایی و تجملی دارد. آبنماهای قدیمی به صورت ثابت نصب می شدند که تاثثیر زیادی در دکوراسیون فضا ایجاد می کردند. اما اکنون آبنماهای متحرک هم در بازار موجود است که برای آپارتمان ها و خانه ها استفاده می شود. حتی در لابی آپارتمان ها، رسوران ها، ادارات، هتل ها هم از آبنماهای متحرک به وفور استفاده می شود.
آبنما به دلیل جذابیت صوتی، بصری و زیبایی خیره کننده ای که دارد، در بین ایرانیان از محبوبیت زیادی برخوردار است. آبنما و حوضچه با اشکال و طرح های متنوع ساخته می شود. در برخی از نمونه ها آبنما به صورت فواره است که در آن آب با حرکت تند و جهنده از جای خود بلند می شود. البته فواره ها هم انواع مختلفی همچون پرتاپی، ریزشی و جهنده دارند. برای زیبایی بیشتر فواره ها از نورپردازی و موسیقی هم استفاده می شود.
موسیقی با حرکت آب، تند و کند می شود. حرکت آب با موسیقی هماهنگ می شود که از آن به رقص آب نام می برند. این شکل از فواره و آبنما برای میادین شهر و پارک های بزرگ استفاده می شود. آبنماهای مدرن دیگری هم هستند که آب در آنها به صورت دیواره ای از بالا به پایین، حرکت می کند.

اغلب آبنماهایی که دیده می شود، به همین شکل هستند. آنچه باعث حرکت آب در داخل آبنما می شود، وجود یک مدار بسته است که از اتلاف آب هم جلوگیری می کند. در نتیجه آب بدون وقفه و هدر رفتن در داخل فواره در حرکت است. صدایی که از حرکت آب برمی خیزد، در نتیجه طراحی آبنما است. 

آبنما چه کاربردی دارد؟

آبنماها از نظر شیوه ساخت به دو نوع تقسیم می شوند. در برخی از آبنماها از لوله کشی استفاده می شود. این نوع آبنماها بزرگتر هستند و برای میادین شهر، پارک، باغ، تالار، رستوران، بلوارهای سطح شهر و .... کاربرد دارند. اما در نوع دیگری از آبنماها از لوله کشی استفاده نمی شود. این نوع آبنماها از نظر سایز کوچکتر هستند و برای دکوراسیون داخلی منازل یا ادارات استفاده می شود. کاربرد اصلی آبنما ایجاد زیبایی است. با این وجود زمان حرکت آب، صدای دلنشینی همچون حرکت آب در چشمه ایجاد می شود که فضای داخلی و محیط اطراف آبنماها را دلنشین تر می کند. اگر به رستوران های سنتی و کافه ها دقت کنید، از آبنما و حوضچه استفاده می کنند تا فضای داخلی را طبیعی تر نشان دهند.

انواع حوضچه و آبنما

برای ساخت آبنما و حوضچه از مصالح ساختمان، شیشه، سنگ، فلزی، سرامیک و .... استفاده می شود. به همین دلیل از نظر متریال ساخت، آبنما و حوضچه های مختلفی داریم که شامل آبنما شیشه ای، آبنما سنگی، آبنما صخره ای، آبنما کتیبه ای، آبنما سرامیکی و .... داریم. اما اگر بخواهیم از زاویه طراحی و ظاهر آبنماها را تقسیم بندی کنیم، می توان چندین نوع از جمله آبنما کاسه ای، آبنما کوزه ای، آبنما ناودانی، آبنما ستونی، آبنما پرده ای، آبنما کلاسیک، آبنما تصویری، آبنما متنی، آبنما باغی، آبنما میدانی، آبنما خانگی، آبنما موزیکال، آبنما دیواری، آبنما رومیزی، آبنما مه پاش و ... را نام ببریم. 

تفاوت میان حوضچه و آبنما

در حال حاضر استفاده از حوضچه و آبنما رواج پیدا کرده است. البته بین آبنما و حوضچه از نظز ظاهری تفاوت هایی وجود دارد. در حوضچه ها آب به صورت راکد است و برای زیبایی بیشتر در داخل آنها ماهی هم گذاشته می شود. در آبنما آب به طور مداوم در حرکت است. البته حرکت و صدای آب به تنهایی می تواند زیبایی محیط را بر عهده بگیرد.  آبنماها به صورت چند طبقه ساخته می شوند. با تولید صدای حرکت آب، جلوه های طبیعت را تداعی می کنند. اما در حوضچه ها که به صورت کاسه و دارای عمق هستند، بیشتر از نظر تصویری و جلوه بصری مد نظر هستند.